Wady postawy ciała w płaszczyźnie strzałkowej (patrząc na sylwetkę z boku)
Na podstawie stopni pochylenia miednicy oraz ruchomości kręgosłupa rozróżnia się pięć zasadniczych typów wadliwej postawy: plecy wklęsłe, plecy okrągłe, plecy wklęsło-okrągłe, plecy kołyskowe, plecy płaskie.
1. Plecy wklęsłe – są wadą lędźwiowego odcinka kręgosłupa (pogłębiona lordoza), a charakteryzują się zwiększonym przodopochyleniem miednicy (pod kątem około 40º), która wymusza nadmiernie pogłębioną lordozę lędźwiową. Towarzyszy temu: wypięty brzuch, uwypuklone pośladki i tułów lekko pochylony do przodu. Natomiast w wadzie tej zwykle zachowana jest prawidłowa ruchomość kręgosłupa.
Przyczyną tego stanu rzeczy są zwykle przykurczone mięśnie:
prostowniki grzbietu w odcinku lędźwiowym, biodrowo – lędźwiowe, proste uda oraz wydłużone mięśnie: brzucha (prosty, skośny zewnętrzny i wewnętrzny), kulszowo – goleniowe, a także pośladkowe wielkie.
Zadaniem postępowania korekcyjnego w tej wadzie jest:
A. Skrócenie mięśni nadmiernie wydłużonych (w pozycji zbliżenia przyczepów):
- mięśni brzucha;
- mięśnie kulszowo – goleniowego;
- mięśni pośladkowych.
B. Wydłużenie mięśni nadmiernie napiętych (w pozycji oddalenia przyczepów):
- mięśni prostowników grzbietu w odcinku lędźwiowym;
- mięśni zginaczy stawu biodrowego (biodrowo–lędźwiowych i prostych uda).
C. Wzmacnianie: mięśni osłabionych – w pozycji zbliżenia przyczepów.
2. Plecy okrągłe – są wadą piersiowego odcinka kręgosłupa (długa utrwalona kifoza piersiowa), a charakteryzują się zmniejszonym przodopochyleniem miednicy (pod kątem około 20º), która wymusza spłaszczenie lordozy lędźwiowej oraz ograniczoną ruchomością kręgosłupa. Towarzyszyć temu może również pochylenie całego tułowia i głowy do przodu oraz zwiększenie lordozy szyjnej, spłaszczenie klatki piersiowej, wysunięcie do przodu barków, odstawanie łopatek. Kolana i łokcie są często w pozycji lekkiego zgięcia. Przy tym typie wady dochodzi również do zaburzeń i mniejszej sprawności układu krążeniowo-oddechowego.
Przyczyną tego stanu rzeczy są zwykle: przykurczone mięśnie: brzucha, prostowniki biodra i mięśnie piersiowe oraz nadmiernie osłabione, zwiotczałe i wydłużone mięśnie: zginacze biodra, prostowniki grzbietu w odcinku piersiowym.
Zadaniem postępowania korekcyjnego w tej wadzie jest:
A. Zwiększenie ruchomości kręgosłupa.
B. Skrócenie i wzmacnianie mięśni nadmiernie wydłużonych (w pozycji zbliżenia przyczepów):
- mięśni grzbietu na całej długości;
- mięśni ustalających łopatki;
- mięśni zginaczy uda.
C. Wydłużenie mięśni nadmiernie napiętych (w pozycji oddalenia przyczepów):
- mięśni karku i szyi;
- mięśni brzucha;
- mięśni prostowników uda (pośladkowych, kulszowo-goleniowych).
D. Wydłużenie, względnie rozciągnięcie:
- mięśni piersiowych (wielkich i małych);
- mięśni zębatych przednich.
E. Wysklepienie klatki piersiowej i zwiększenie pojemności płuc.
F. Wzmacnianie: mięśni osłabionych – w pozycji zbliżenia przyczepów.
3. Plecy wklęsło-okrągłe – są wadą kręgosłupa zarówno odcinka lędźwiowego (pogłębiona lordoza), jak i piersiowego (pogłębiona kifoza), a charakteryzują się zwiększonym przodopochyleniem miednicy (pod kątem około 40º), która wymusza nadmiernie pogłębioną lordozę lędźwiową. Zwiększona lordoza lędźwiowa przesuwa narządy jamy brzusznej ku przodowi i pod ich naporem ulegają rozciągnięciu i osłabieniu mięśnie brzucha co powoduje wypięty brzuch. Zmiany te nie tylko zaburzają sprawność statyczno-dynamiczną ciała, lecz upośledzają czynność narządów wewnętrznych. Przesunięcie narządów jamy brzusznej upośledza ruchy oddechowe przepony i utrudnia odpływ z nich krwi żylnej. Ponadto mięśnie pośladkowe ulegają rozciągnięciu, osłabieniu i zwiotczeniu oraz uwypukleniu. Mięśnie prostowniki grzbietu w odcinku piersiowym ulegają rozciągnięciu i osłabieniu, mięśnie piersiowe większe są w stanie przykurczu, czego efektem są barki wysunięte do przodu oraz rozsunięte i odstające od klatki piersiowej łopatki. Głowa w stosunku do tułowia usytuowana w przodzie, górna część klatki piersiowej często spłaszcza się i bierze mniejszy udział w oddychaniu. Często (wbrew teorii książkowej) wadzie tej towarzyszy nieprawidłowa ruchomość kręgosłupa.
Przyczyną tego stanu rzeczy są: przykurczone mięśnie zwiększające przodopochylenie miednicy (prostowniki grzbietu w odcinku lędźwiowym, biodrowo – lędźwiowe, proste uda), mięśnie piersiowe, a także osłabione mięśnie: brzucha, prostowniki biodra i prostowniki grzbietu w odcinku piersiowym.
Zadaniem postępowania korekcyjnego w tej wadzie jest:
A. Zwiększenie ruchomości kręgosłupa.
B. Skracanie:
- mięśni brzucha,
- mięśni prostowników uda (pośladkowych, kulszowo-goleniowych),
- mięśni grzbietu w odcinku piersiowym,
- mięśni ustalających łopatki (np. równoległobocznych),
C. Wydłużanie:
- mięśnie grzbietu w odcinku lędźwiowym,
- mięśnie karku i szyi.
D. Wydłużanie, względnie rozciąganie:
- mięśni zginaczy uda (głownie biodrowo – lędźwiowych);
- mięśni przywodzących barki (głównie piersiowych większych).
E. Wysklepienie klatki piersiowej i zwiększenie pojemności płuc.
F. Wzmacnianie: mięśni osłabionych – w pozycji zbliżenia przyczepów.
4. Plecy kołyskowe – są wadą kręgosłupa zbliżoną do pleców wklęsło-okrągłych, jednak różnią się od nich długą, dużą i utrwaloną kifozą piersiową oraz znacznie częściej występującą ograniczoną ruchomością kręgosłupa. Występuje tu również zwiększone przodopochylenie miednicy (pod kątem około 40º). Towarzyszy temu: skrócenie i pogłębienie lordozy szyjnej oraz lędźwiowej, wystający brzuch, wysunięta głowa do przodu wraz z barkami, spłaszczona klatka piersiowa i odstające łopatki. W tej wadzie również dochodzi do upośledzenia oddychania i krążenia oraz do zaburzeń trawienia, miesiączkowania u kobiet, a ponadto ludzie z tymi zmianami doznają często bólów w okolicy krzyżowej.
Zadaniem postępowania korekcyjnego w tej wadzie jest:
A. Zwiększenie ruchomości kręgosłupa w odcinku piersiowym.
B. Skracanie:
- mięśni brzucha,
- mięśni prostowników uda (pośladkowych, kulszowo-goleniowych),
- mięśni grzbietu w odcinku piersiowym,
- mięśni ustalających łopatki (np. mięsni równoległobocznych).
C. Wydłużanie:
- mięśni grzbietu w odcinku lędźwiowym,
- mięśni karku i szyi.
D. Wydłużanie, względnie rozciąganie:
- mięśni zginaczy uda (głownie biodrowo – lędźwiowego);
- mięśni przywodzących barki (głównie piersiowych większych).
E. Wysklepienie klatki piersiowej i zwiększenie pojemności płuc.
C. Wzmacnianie: mięśni osłabionych – w pozycji zbliżenia przyczepów.
5. Plecy płaskie – są wadą kręgosłupa charakteryzują się zmniejszeniem wszystkich fizjologicznych wygięć kręgosłupa (zbyt małą lordozą lędźwiową oraz kifozą piersiową) oraz zmniejszonym przodopochyleniem miednicy (pod kątem około 20º) z prawidłową ruchomością kręgosłupa.
Ten rodzaj wady obserwuje się dość często u osób słabo umięśnionych.
Towarzyszy temu: płaska klatka piersiowa i opadające (obniżone) barki, a niekiedy odstające łopatki.
Płaska budowa ciała nie sprzyja również właściwemu funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej oraz jamy brzusznej. U osób słabo umięśnionych, plecy płaskie sprzyjają także rozwojowi bocznych skrzywień kręgosłupa. Zmniejszenie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa upośledza również jego funkcjonowanie jako amortyzatora wstrząsów głowy, stąd wada ta sprzyja często występowaniu uporczywych bólów głowy.
Przyczyną tego stanu rzeczy są: przykurczone mięśnie brzucha i prostowniki biodra oraz wydłużone mięśnie zginacze biodra.
Zadaniem postępowania korekcyjnego w tej wadzie jest:
A. Skracanie:
- mięśni grzbietowych w odcinku lędźwiowym;
- mięśni zginaczy uda (głównie biodrowo-lędźwiowych);
- mięśni unoszących barki (naramiennych, górną część mięśnia czworobocznego).
B. Wydłużanie:
- mięśni brzucha,
- mięśni pośladkowych,
- mięśni kulszowo – goleniowych.
C.Wydłużanie względnie rozciąganie:
- mięśni kulszowo – goleniowych.
D. Wysklepienie klatki piersiowej i zwiększenie pojemności płuc.